Rozpoznawanie głównych
części komputera
ZOBACZ PORADNIK: ECDL e-obywatel>>>
Jeszcze kilka lat temu najbardziej popularnym modelem był
komputer stacjonarny, który wprawdzie jest nadal produkowany, jest jednak
systematycznie wypierany z rynku dzięki nowym, bardziej uniwersalnym
rozwiązaniom. Komputer stacjonarny
składa się fizycznie z niezależnych części: jednostki centralnej,
monitora, klawiatury, myszy oraz kompletu przewodów, za pomocą których łączy
się poszczególne części zestawu. W celu dołączenia urządzeń zewnętrznych
korzystamy z gniazd znajdujących się w obudowie komputera (rys.
1.5). Istnieje ścisła zależność między
rodzajami kabli oraz gniazdami. Przykładowo, inna jest wtyczka kabla
stanowiącego integralną cześć monitora, a inna wtyczka myszy. Aktualnie
sprzedawane komputery są wyposażone w uniwersalne gniazda USB (ang.
universal serial bus), które umożliwiają za pomocą tych samych kabli (rys. 1.6)
podłączenie pamięci zewnętrznej, drukarki, skanera, modemu, myszy, klawiatury.
Jeszcze nowsze rozwiązanie polega na korzystaniu
z połączeń bezprzewodowych (głównie chodzi tu o klawiaturę oraz
mysz). Wówczas do jednego z gniazd USB wkłada się małą „kostkę” będącą
prostym urządzeniem nadawczo-odbiorczym zapewniającym bezprzewodową komunikację
między jednostką centralną oraz klawiaturą i myszą. Rysunek 1.6. Wtyczka USB Obecnie dominującymi rozwiązaniami są
komputery przenośne (rys. 1.7). Charakteryzują się one tym, że wszystkie
elementy zestawu tworzą jedną całość. Można ich także używać bez zewnętrznego
źródła energii, stosując zasilanie z akumulatora. Wśród tego typu
komputerów nich wyróżniamy:
aptop (zwany też notebook) z przekątną ekranu powyżej
12 cali;
netbook z przekątną ekranu od 9-12 cali;
palmtop z przekątną ekranu w granicach kilku
cali.
Bardzo ciekawym i wygodnym rozwiązaniem jest komputer
typu „wszystko w jednym” (ang. all is one) (rys. 1.8). Pozornie wydaje
się, że jest to tylko monitor, ale tak naprawdę ma on wewnątrz procesor, pamięć
RAM, kartę graficzną, kartę muzyczną, kartę telewizyjną, kartę sieciową, pamięć
operacyjną, dysk twardy, napęd DVD. W obudowie umieszczona jest prosta
kamera, głośniki, mikrofon oraz gniazda USB umożliwiające podłączenie innych
uzadzeń. Oddzielne są tylko bezprzewodowe: klawiatura oraz mysz. Możliwe jest
również i takie rozwiązanie, że monitor z ekranem dotykowym pełni
funkcję także klawiatury oraz myszy.
Na płycie głównej w obudowie komputera są
umieszczone: Procesor, który –
wykonując obliczenia i przetwarzając dane – organizuje pracę całego
zestawu komputerowego. Podstawowym parametrem charakteryzującym procesor jest
jego typ oraz częstotliwość taktowania, która określa, ile operacji zostanie
wykonanych w przeciągu jednej sekundy. Na przykład, procesor
z zegarem 3,20 GHz wykonuje w przybliżeniu 3200 mln operacji na
sekundę! Tak szybka praca procesora powoduje, że wydziela on bardzo dużo
ciepła. Dlatego też w jego pobliżu (w celu odprowadzenia ciepła)
umieszcza się aluminiowe radiatory oraz wentylator.
Pamięć operacyjna RAM, inaczej pamięć o dostępie
swobodnym, służy do przechowywania programu i danych do tego programu.
Jest pamięcią ulotną, co oznacza, że po wyłączeniu zasilania ginie cała jej
zawartość. Rozmiar pamięci ma decydujący wpływ na szybkość pracy komputera.
Kiedyś komputery wyposażone były standardowo w 640 KB[2] pamięci RAM.
Obecnie korzystając ze stosunkowo niskich cen pamięci, wskazane jest wyposażyć
komputer w pamięć o pojemności 2 GB, a nawet więcej (szczególnie
jeśli chcemy wykonywać skomplikowane projekty graficzne oraz odtwarzać obraz
i dźwięk w najwyższej jakości).
Rysunek 1.10. Pamięć RAM Karta
graficzna, którą wkładamy do tzw. gniazda rozszerzającego[3], jest
odpowiedzialna za tworzenie obrazu na monitorze. Podstawowymi parametrami
charakteryzującymi karty graficzne są: rozdzielczość informująca, z ilu
punktów (pikseli) „zbudowany” jest obraz (np. 800 × 600, 1024 × 768, 1280 ×
720, a nawet 1920 × 1080) i liczba dostępnych kolorów (np. 256, 65
536 i więcej!). Podane w nawiasach parametry są zależne od wielkości
pamięci własnej umieszczonej na karcie graficznej oraz wielkości ekranu użytego
monitora. Karta dźwiękowa służy do odtwarzania nagrań zapisanych w postaci
danych cyfrowych lub generowania dźwięku za pomocą wbudowanego syntezatora.
Posiada ona gniazda do podłączenia mikrofonu oraz zestaw głośników. Karta
modemowa – do połączenia komputera z Internetem przez linię telefoniczną
niezbędny jest modem (jako urządzenie zewnętrzne) lub karta modemowa
(zamontowana na płycie głównej). Dzięki temu urządzeniu możemy między
innymi: wysyłać i odbierać pocztę
elektroniczną, wyszukiwać potrzebne nam informacje w Internecie, dokonywać
zakupów w elektronicznych sklepach. Karta sieciowa – służy do łączenia
komputerów w sieć lokalną, która z kolei za pomocą tzw. routera jest
połączona z Internetem. W przypadku gdy w naszych biurach
i mieszkaniach mamy stałe łącze internetowe, modem staje się zbędny,
ponieważ tę funkcję przejmuje właśnie karta sieciowa. Z tego też powodu
w komputerach przenośnych instalowana jest jedna karta, która w zależności
od tego, z którego gniazda skorzystamy, pełni funkcję modemu lub karty
sieciowej. Obecnie również karty sieciowe są zintegrowane z płytą główną.
Karta telewizyjna – umożliwia odbieranie za pomocą komputera programów
telewizyjnych, a także ich rejestrowanie. W zależności od modelu za
pomocą karty telewizyjnej można odbierać programy telewizji naziemnej lub
telewizji satelitarnej (również telewizji cyfrowej). Może być ona zainstalowana
na płycie głównej lub podłączana z zewnętrz za pomocą uniwersalnego łącza
USB. Dzięki coraz bardziej popularnej telewizji interaktywnej wyposażanie
komputera w kartę telewizyjną staje się standardem. Dysk twardy – jest
jednym z typów tzw. pamięci masowych, wykorzystujących nośnik magnetyczny,
do przechowywania danych. Podstawowym parametrem charakteryzującym twardy dysk
jest jego pojemność (obecnie są to wielkości rzędu kilkuset GB, a nawet
kilku TB). Coraz częściej stosujemy rozwiązanie uzupełniające, które polega na
dołączeniu dodatkowego dysku do komputera za pomocą łącza uniwersalnego USB.
Napęd optyczny, który za pomocą wiązki laserowej zapisuje lub odczytuje dane na
płytach kompaktowych CD (ang. compact disc). Dwa najbardziej popularne
rozwiązania to: standardowa płyta CD o średnicy 12 cm i pojemności
rzędu 700 MB oraz płyta DVD o tej samej średnicy, ale pojemności rzędu 4,7
GB. Podstawowym parametrem charakteryzującym napęd optyczny jest prędkość
odczytu informacji wyrażona jako wielokrotność 150 KB/s. Na przykład oznaczenie
„52x” określa, że dane z płyty będą odczytywane z prędkością 52 x 150
KB/s = 7800 KB/s. Występują także rozwiązania, że napęd optyczny można dołączyć
do komputera jako urządzenie zewnętrzne za pomocą łącza uniwersalnego USB. Do komputera są podłączone mastępujące
urządzenia i podzespoły:
Klawiatura – służy do wprowadzania poleceń i danych (w tym
tekstu) do pamięci komputera Wyróżnia się kilka podstawowych bloków klawiszy
(rys. 1.11) moduł centralny –
alfanumeryczny – przypomina swoim układem typową maszynę do pisania; zawiera
litery, cyfry, inne znaki (np. przecinek, kropka, znak podkreślenia, plus) oraz
klawisze specjalne (omówimy je dalej); moduł pomocniczy – numeryczny (ang.
NumLock), w którym powtórzone są cyfry i operatory matematyczne układ
polski programisty (polskie znaki otrzymujemy, naciskając jednocześnie prawy
klawisz [Alt] i klawisz z określoną literą, na przykład po
naciśnięciu [Alt] + [a] na ekranie pojawi się litera ą), układ polski
maszynistki (polskie znaki w układzie QWERTZ są zaznaczone na klawiaturze)
Mysz, która służy do... wszystkiego. Za pomocą myszy możemy
uruchomić program, przesunąć na ekranie dowolny obiekt, narysować rysunek,
a nawet wyłączyć komputer.
Rysunek 1.12. Zalecany i nieprawidłowy sposób trzymania myszy Monitor – jest najważniejszym urządzeniem do
wyprowadzania informacji z komputera. Jeszcze kilka lat temu powszechnie
używano monitorów z lampą kineskopową (CRT). Miały one w zasadzie
dwie podstawowe wady: zajmowały dużo miejsca na biurku oraz stanowiły źródło
szkodliwego promieniowania. Obecnie dostępne w sklepach są bardziej
nowoczesne monitory z ekranem ciekłokrystalicznym (LCD). Podstawowymi
parametrami, które należy uwzględnić przy kupnie monitora, są: przekątna w calach, np. 19”, 21”, 23”,
24”; format (proporcje) ekranu – 4:3 lub 16:9 (panoramiczny); rozdzielczość
w pikselach – dla formatu 4/3 przykładowe wartości to 1024 x 768 oraz 1280
x 960, natomiast dla formatu 16/9 mogą to być wartości 1280 x 720 oraz 1920 x
1080. Drukarka – wprawdzie nie jest
niezbędnym urządzeniem zestawu komputerowego, ale bardzo wzbogaca jego
możliwości. Obecnie najbardziej popularną drukarką w zastosowaniach
domowych, biurowych i szkolnych jest drukarka atramentowa, która zapewnia
jakość druku porównywalną z drukarką laserową (o wiele droższą),
a ponadto oferuje wydruk w kolorze. Skaner to urządzenie
przetwarzające dowolne obrazy (fotografie, rysunki, dokumenty) z postaci
analogowej w cyfrową. Tak otrzymany obraz może być wyświetlony na ekranie
monitora, a następnie za pomocą odpowiednich narzędzi programowych dalej
przetwarzany. Ważnym parametrem skanera jest rozdzielczość skanowania wyrażona
w liczbie punktów na cal, np. 600 × 1200 dpi (dot per inch). Współczesne
skanery bez problemu radzą sobie także z dokumentami tekstowymi. Za pomocą
specjalnego oprogramowania OCR ang. Optical Character Recognition) odczytują
wydrukowany na papierze tekst i przekształcają go w plik tekstowy,
który można modyfikować w edytorach tekstu.
Krótkie podsumowanie
Podając parametry (dane techniczne) zestawu komputerowego wymienia się:
model płyty głównej, markę procesora uzupełnioną o liczbę rdzeni (np. i3)
i częstotliwość zegara (np. 3,2 GHz), ilość pamięci operacyjnej RAM (np. 2
GB), model karty graficznej, rodzaj karty muzycznej, rodzaj napędu optycznego,
model i parametry dysku twardego (w tym jego pojemność, np. 800 GB),
model monitora uzupełniony o przekątną ekranu (np. 23”), a ponadto
typ komputera (stacjonarny, mobilny), typ karty sieciowej oraz innych urządzeń
zestawu (modemu, karty telewizyjnej, klawiatury, myszy, słuchawek, głośników). Obecnie sprzedawane komputery są w pełni
multimedialne. Określenie „multimedia” dotyczy odpowiedniego zestawu urządzeń
wejścia i wyjścia. Do komputera można podłączyć takie urządzenia, jak:
mikrofon, głośniki, kamerę wideo, instrumenty muzyczne. Dzięki nim można
efektywnie korzystać z programów edukacyjnych, uczyć się języków obcych,
robić profesjonalne prezentacje, a także oglądać filmy z płyt DVD lub
programy z interaktywnej telewizji. W systemie Windows 7 pojawiła się
funkcja oceniająca wydajność kluczowych składników sprzętowych, takich jak
procesor, dysk twardy, karta graficzna.
Komputerowi przypisywany jest wynik od 1,0 do 7,9. Im
większa jest ta wartość, tym większa jest wydajność komputera. Nie będziemy się
zajmować tą kwestią. Zainteresowanych odsyłamy do aplikacji System znajdującej
się w Panelu sterowania.
ZOBACZ CAŁY PORADNIK: ECDL e-obywatel>>>